Hiểu thế nào về việc Mỹ là “con nợ” của Việt Nam?

Những ngày gần đây, nhiều người không khỏi bất ngờ trước thông tin Việt Nam hiện nằm trong top 50 nước chủ nợ lớn nhất của Mỹ. Theo thống kê Bộ Tài chính Mỹ được ghi nhận, Việt Nam đang nắm giữ hơn 39 tỷ đô la trái phiếu Chính phủ Mỹ.

Số nợ mà Mỹ vay Việt Nam tăng lên gấp 6 lần trong giai đoạn từ đầu năm 2012 đến nay. Việt Nam hiện đang đứng thứ 32 trong tổng số năm mươi quốc gia chủ nợ lớn nhất của Mỹ. Theo các chuyên gia phân tích kinh tế, việc Việt Nam cho Mỹ vay bao nhiêu thể hiện sức mạnh của Việt Nam nhiều hơn là gánh nặng nợ của Mỹ.

Nhờ vị thế đồng tiền thanh toán chính cùng với hệ thống kinh tế chính trị ổn định, đồng đô la của Mỹ từ lâu đã là đồng tiền dự trữ chính trên thế giới. Đối với tin này có vẻ chúng ta rất vui mừng vì một nước nhỏ như Việt Nam lại có thể cho Mỹ vay tiền.

Thực sự là Việt Nam đang giàu mạnh đến thế hay không, bản chất của việc này ra sao?

Bản chất việc Mỹ nợ Việt Nam hơn 39 tỷ đô la chính là con số phản ánh số trái phiếu Chính phủ Mỹ mà Việt Nam mua và nắm giữ, hiện đang lưu ký tại các ngân hàng đặt tại Mỹ và đây được xem là ngoại hối của Việt Nam.

Việc mua trái phiếu Chính phủ Mỹ là một nghiệp vụ bình thường trong việc đa dạng hóa tài sản của Quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia, tức là nắm giữ các tài sản ngoại tệ dưới các hình thức khác nhau. Thực ra 39 tỷ đô la không phải là con số lớn.Dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện nay là gần 100 tỷ đô la và Ngân hàng Nhà nước có thể q

uyết định đa dạng hóa các tài sản khác nhau và trái phiếu Chính phủ Mỹ là một loại tài sản thường được các nước lựa chọn. Hiểu đơn giản nhất chính là bạn mua trái phiếu Mỹ chính là gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng ở Mỹ để lấy lãi.

Giống như bạn có tiền nhàn rỗi thì bạn gửi vào ngân hàng ở Việt Nam lấy lãi theo kì.

Việt Nam mua trái phiếu Chính phủ Mỹ để làm gì?

Thứ nhất là mục đích của dự trữ ngoại hối là giữ tài sản, thanh khoản bằng ngoại tệ trong đất nước. Khi cần thiết giao dịch quốc tế thì chúng ta không thể mang tiền Việt Nam đi giao dịch. Các bên cần có một đồng tiền chung mà đồng đô la lại hầu như được tất cả các quốc gia chấp nhận thanh toán.

Do vậy, khi cần, Việt Nam có thể chuyển trái phiếu sang đô la Mỹ nhanh chóng để giao dịch, còn khi chưa cần dùng đến thì nhận được lãi từ trái phiếu đó.

Tại sao lại chọn trái phiếu Mỹ để mua? Mặc dù hằng năm chúng ta đều nghe thấy thông tin Mỹ thông báo việc Quốc hội Mỹ đưa ra giới hạn nợ công nước Mỹ sắp vỡ nợ.

Nói chung đồng đô la là một loại tiền tệ vô cùng an toàn, an toàn nhất trong tất cả các đồng tiền trên thế giới, có xu hướng tăng giá trong những thời kỳ khủng hoảng. Do vậy, Việt Nam tăng mua trái phiếu Mỹ chính là một khoản đầu tư để giữ tiền dưới dạng tài sản của các ngoại tệ.

Trái phiếu Chính phủ Mỹ thường lãi suất không cao nhưng bù lại thì độ rủi ro thấp, an toàn và tính thanh khoản cao. Đó là hai lý do chính để Việt Nam tăng mua trái phiếu Mỹ.

Việc Việt Nam nằm trong top 50 thực tế không có gì đặc biệt vì tính tập trung của các chủ nợ rất cao và mức độ cho vay cao, tập trung ở một số nước lớn với quy mô hàng ngàn tỷ đô la. Ví dụ, Trung Quốc và Nhật Bản hiện nắm giữ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ lớn nhất với tổng giá trị hơn 2000 tỷ đô la.

Con số này tương đương tỷ lệ khoảng hơn 30 % tổng nợ của Mỹ do nước ngoài nắm giữ.

Nguồn: Sơn Ca