MÕ LÀNG
TS NGUYỄN MẠNH HÀ, viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, nguyên đại tá, chính ủy sư đoàn 308 anh hùng, nhiều năm là viện phó Viện Lịch sử quân sự (Bộ Quốc phòng). Những ngày tháng 2 này, ông chia sẻ với báo chí về cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc từ ngày 17-2 đến 5-3-1979.
Ông Trương Tấn Sang thắp hương tại đài tưởng niệm liệt sĩ ở Pò Hèn
* Thưa ông, cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc xảy ra đến nay đã được 34 năm. Ông nói về sự kiện này như thế nào?
- Cuộc chiến tranh biên giới không chỉ bắt đầu từ ngày 17-2-1979, không chỉ bắt đầu sau câu chuyện “nạn kiều” 1978, cũng không chỉ bắt đầu từ những rạn nứt trong quan hệ Việt – Trung sau chiến thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ năm 1975, một chiến thắng mà một số nhà sử học trên thế giới đã cho rằng Trung Quốc không mong muốn. Cũng không phải hoàn toàn như vậy mà nó có gốc rễ sâu xa từ những tính toán trong lợi ích chiến lược của cả Liên Xô và Trung Quốc trên phạm vi toàn cầu chứ không chỉ với một nước nhỏ như VN.
Sai sót lớn là chúng ta đã nhận ra quá muộn bản chất của chế độ Pol Pot. Năm 1977, đồng chí Lê Trọng Tấn được Quân ủy Trung ương cử vào biên giới Tây Nam nghiên cứu tình hình xung đột biên giới với Campuchia trở về, khi trở ra Hà Nội đã bức xúc khẳng định: “Đây không còn là xung đột nữa. Đây là một cuộc chiến tranh biên giới thật sự”. Lúc đó, chúng ta mới tìm hiểu đằng sau Pol Pot là ai. Là rất nhiều cố vấn nước ngoài từng giúp chúng ta trong cuộc kháng chiến trước đó.
Khi chúng ta tổ chức phản kích, tiến vào giải phóng Phnom Penh ngày 7-1-1979, giúp dân tộc Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng, hồi sinh thì đúng 40 ngày sau, Trung Quốc phát động chiến tranh biên giới, với chiêu bài “dạy cho VN một bài học”. Quân chủ lực VN lúc đó đã tăng cường cho chiến trường Campuchia, Trung Quốc hi vọng VN sẽ gục ngã vì bất ngờ.
Quân và dân VN bị buộc phải cầm súng một lần nữa, đã chiến đấu kiên cường trước một đội quân đông hơn nhiều lần, trên một phòng tuyến biên giới dài gần 600km, và đã đánh bật được quân Trung Quốc về bên kia biên giới sau khi làm tổn thất đáng kể sinh lực đối phương.
* Liệu việc bình thường hóa quan hệ sau chiến tranh có làm chúng ta chịu những thiệt thòi nhất định như những điều kiện đi kèm thường thấy trong các hiệp định mà nước lớn thường áp đặt cho nước nhỏ?
- Cuộc chiến tranh biên giới chính thức kéo dài chỉ 17 ngày, từ 17-2 đến 5-3-1979. Nhưng những cuộc xung đột còn kéo dài đến tận năm 1988. Trong suốt chín năm, một phần đáng kể nhân tài vật lực của chúng ta đã phải dồn cho biên giới phía Bắc, trong khi Mỹ cấm vận, viện trợ của Liên Xô cắt giảm so với trước và Trung Quốc thì từ bạn thành thù. Có thể nói VN đã hao tốn nhiều sức lực vì cuộc chiến biên giới đó. Nếu căng thẳng tiếp tục kéo dài, VN càng ngày càng bất lợi. Chính vì vậy, năm 1988, khi VN chủ động rút quân chủ lực lùi xa biên giới 40km, tình hình biên giới lắng dịu ngay, và đến năm 1991 thì VN và Trung Quốc chính thức bình thường hóa quan hệ sau cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nước ở Thành Đô, Trung Quốc.
Là một người nghiên cứu lịch sử, nhưng cũng là một người lính, tôi xin nói thẳng là dù bất cứ hoàn cảnh nào thì hòa bình vẫn là quý giá nhất. Chiến tranh biên giới kết thúc thật sự, chúng ta mới có thể tiếp tục sự nghiệp đổi mới, có những chính sách lâu dài và bền vững để phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống nhân dân, để có một vị thế mới trong bản đồ ngoại giao thế giới như hôm nay.
Nhưng như vậy không có nghĩa là trang sử về chiến tranh biên giới đã khép lại. Lịch sử bản chất là sòng phẳng, khách quan, cái gì đã xảy ra rồi cũng có lúc sẽ được đặt lại trên bàn cân lịch sử để luận định. Chúng ta nhìn lại chiến tranh biên giới, trước hết là để học bài học cho chính mình: cái gì lẽ ra đã có thể tránh được, cái gì cần nhớ để nhắc lại cho thế hệ sau.
Chúng ta cần có những sự vinh danh và tri ân các liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc trong cuộc chiến tranh ngắn ngủi mà đằng đẵng đó. Chúng ta cũng cần rút kinh nghiệm xương máu từ thực tế lịch sử của dân tộc mình khi hoạch định đường lối đối ngoại trong một thế giới hiện đại đang thay đổi từng ngày, lợi ích các bên đan xen nhau cực kỳ phức tạp. Cần hiểu rõ bạn – thù và phải đặt quyền lợi của dân tộc lên trước hết và trên hết thì mới có chính sách đúng được.
Lịch sử dân tộc ta có tới 17 cuộc chiến tranh chống xâm lược thì chúng ta đã chiến thắng 14, còn ba cuộc kháng chiến dai dẳng, hàng chục, thậm chí hàng trăm năm chúng ta bị nước ngoài đô hộ nhưng rồi dân tộc ta vẫn chiến thắng.
Có thể trong lịch sử hiện đại, khái niệm biên giới quốc gia không còn được tính bằng các cột mốc nữa mà bằng “biên giới mềm”, “sức mạnh mềm”, bằng sự xuất hiện của hàng hóa, hình ảnh, văn hóa của quốc gia nào đó trên đất nước mình, nhưng tôi vẫn tin là chúng ta sẽ bảo vệ được nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của mình, một khi cả dân tộc kết thành một khối, dưới sự lãnh đạo của Đảng dày dạn kinh nghiệm cả trong chiến tranh và trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Chúng ta sẽ mãi nhớ về nó. Cuộc chiến tranh biên giới là một dấu mốc mà chúng ta đáng phải nhớ về nó, chúng ta sẽ luôn ghi nhớ và biết ơn các liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc trong cuộc chiến tranh đó.
Trả lờiXóaDù cho chiến trang đã qua đi. Dù cho thời gian từ đó tới giờ có thể làm cho ai đó trưởng thành hoặc già đi rất nhiều nhưng không ai quên những ngày tháng đó cả. Những anh hùng ngã xuống chúng ta sẽ biết ơn và nhớ mãi về họ.
Trả lờiXóaDù cho chiến trang đã qua đi. Dù cho thời gian từ đó tới giờ có thể làm cho ai đó trưởng thành hoặc già đi rất nhiều nhưng không ai quên những ngày tháng đó cả. Những anh hùng ngã xuống chúng ta sẽ biết ơn và nhớ mãi về họ
Trả lờiXóachúng ta là những người dân của nước Việt Nam, làm sao chúng ta có thể quên được lịch sử, quên được những trận chiến oanh liệt của cha ông ta! đúng là không ai quên ngày 17 tháng 2 hết! chỉ đơn giản một điều mà mọi người nên biết, đó là chúng ta biết tới lịch sử, biết tới các cuộc chiến oanh liệt ấy là để tự hào dân tộc chứ không phải là nhớ để mà nuôi lòng thù hận, để mà biểu tình, để mà làm những trò vớ vẩn như bọn No-u hôm trước!
Trả lờiXóacả dân tộc ta không ai có thể quên đi những ngày nổ ra chiến tranh biên giới Việt Trung 35 năm về trước, không ai có thể quên đi cảnh ông cha ta đã phải ngã xuống để bảo vệ từng tấc đất biên giới phía Bắc. Nhưng đó cũng chỉ là một trong những trận oai hùng của dân tộc ta, nếu kỉ niệm thì chúng ta có thể không ngày nào là không có ngày kỉ niệm những ngày tháng vàng son của kháng chiến cả. Chúng ta chỉ lấy những sự kiện quan trọng nhất để tượng niệm về nó, nghĩ về công lao các anh hùng và trang sử vang dân tộc
Trả lờiXóađất nước chúng ta không quên ngày 17 tháng 2 năm 1979 lịch sử ấy, chúng ta có những sự vinh danh và tri ân các liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc trong cuộc chiến tranh ngắn ngủi mà đằng đẵng đó. Nhưng chúng ta không như những tên phản động trong nhóm No-U chỉ biết suốt ngày lấy lý do kỉ niệm để trà trộn cho mục đích biểu tình chống đối nhà nước, quấy rối an ninh trật tự và tuyên truyền sai lệch về đất nước ta
Trả lờiXóalịch sử hào hùng của dân tộc thì chúng ta luôn lưu giữ và hướng về nó để hành động cho tương lai đúng đắn hơn. Lịch sử bản chất là sòng phẳng, khách quan, cái gì đã xảy ra rồi cũng có lúc sẽ được đặt lại trên bàn cân lịch sử để luận định. Chúng ta nhìn lại chiến tranh biên giới, trước hết là để học bài học cho chính mình: cái gì lẽ ra đã có thể tránh được, cái gì cần nhớ để nhắc lại cho thế hệ sau để chúng ta mới có thể tiếp tục sự nghiệp đổi mới, có những chính sách lâu dài và bền vững để phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống
Trả lờiXóalịch sử của dân tộc ta, lịch sử của đất nước ta, đặc biệt là những trận đánh oanh liệt nơi gắn liền với những nụ cười chiến thắng, gắn với những giọt nước mắt khóc thương cho người thân, người đồng đội đã hi sinh thì lại càng không thể nào quên được! chúng ta nhớ những điều đó để biết tới lịch sử hào hùng của dân tộc ta, của cha ông ta chứ không phải là để nuôi lòng thù hận như những kẻ phản động hôm trước đã làm!
Trả lờiXóaCuộc chiến tranh biên giới 1972 chắc chắn rằng sẽ không bao giờ bị lãng quên được vì đó là cuộc chiến cuối cùng của quân và dân ta với quân đội Trung Quốc, và một lần nữa chúng ta đã anh dũng chiến đấu và đánh đuổi kẻ thù ( có thể nói là quá quen thuộc của ông cha ta từ ngàn xưa ) và chỉ cần một tháng trời chúng ta đã có thể khiến cho Trung Quốc biết thế nào là sức mạnh của quân đội ta lúc bấy giờ đã chiến thắng cả 2 đế quốc hùng mạnh là Pháp và Mỹ
Trả lờiXóaQuá khứ đã qua đi và sẽ không bao giờ có thể quay thở lại được nữa nhưng chính quá khứ đã làm nên hiện tại và tương lai chính vì vậy chúng ta không bao giờ được phép quên đi quá khứ dù cho đó là có xấu hay đẹp và cuộc chiến tranh biên giới giữa quân dân ta với Trung Quốc năm 1972 sẽ luôn là một mốc son lịch sử trong trang sử hào hùng của dân tộc ta thời kì chống giặc giữ nước và chúng ta hi vọng đó sẽ là một cuộc chiến cuối cùng của dân tộc ta, nghĩa là chúng ta sẽ không phải trải qua những cuộc chiến tranh nữa
Trả lờiXóaTuy rằng cuộc chiến biên giới đã trải qua giữa quân dân ta đã trở về quá khứ nhưng cuộc chiến đó một lần nữa đã chứng tỏ cho Trung Quốc thấy chúng ta sẽ không bao giờ bị chúng chiếm được, lật lại quá khứ hàng ngàn năm trước thời kì phong kiến thì Trung Quốc vẫn luôn thất bại trước ý chí quật cường của dân tộc ta, tuy chúng ta là một nước nhỏ nhưng nhân dân ta sẽ luôn chiến đấu đến cùng để bảo vệ mảnh đất của tổ quốc cho đến hơi thở cuối cùng
Trả lờiXóaTrung Quốc luôn cho mình là một nước lớn và chúng thường làm theo ý chúng mà không quan tâm đến dư luận của thế giới và cuộc chiến tranh biên giới giữa quân dân ta và Trung Quốc cũng vậy Trung Quốc chẳng có một cái cớ gì để đém quân sang đánh nước ta, có chăng đó là cái cớ là chúng mang quân sang để dạy cho quân đội ta một bài học khi quân đội ta đang giúp Campuchia chống lại chế đố diệt chủng mà đứng đằng sau chính là Trung Quốc và không phải chúng ta là người nhận được bài học đó mà chính Trung Quốc mới nhận được bài học đó
Trả lờiXóa