NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG CHÂU Á AIIB - NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

Với quan điểm và cách các quốc gia hợp tác như hiện nay thì thế giới đang trở thành một thị trường kinh tế hết sức đa dạng. Bên cạnh đó, sự chi phối của chính trị cũng là một trong những yếu tố quyết định đến sự phát triển của nền kinh tế đối với mỗi quốc gia cũng như các khu vực; trong đó châu Á đang là cái tên đầy tiềm năng.

Châu Á, nơi được cho là nền kinh tế đang lên của thế giới đang thể hiện những bước đi rất đáng chú ý. Vừa qua, dự án thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á đã được đưa ra. Có thể nói, đây là một sự kiện có tầm ảnh hưởng rất lớn tới nền kinh tế đang lên này cũng như với thế giới. Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (Asian Infrastructure Investment Bank, AIIB); là một tổ chức tài chính quốc tế được chính phủ Trung Quốc đề xuất và tài trợ với vốn bàn đầu là 50 tỷ Dollars. Mục đích của ngân hàng phát triển đa phương này là cung cấp tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng trong khu vực châu Á. Liên Hợp quốc coi sự ra mắt của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á là "mở rộng quy mô tài chính cho phát triển bền vững" cho các mối quan tâm của quản trị Kinh tế toàn cầu. Tính đến nay, có đến 21 quốc gia trên thế giới được công nhận là thành viên sáng lập của ngân hàng phát triển hạ tầng Châu Á.

Có thể nói, thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á về cơ bản sẽ mang lại nhiều động lực cho sự phát triển nền kinh tế đang lên ở khu vực này. Với việc tạo ra một ngân hàng có hệ thống cung cấp nguồn tài chính riêng độc lập với WB, ADB và nguồn vốn đó chủ yếu từ chính các quốc gia châu Á có thể xem là cơ hội lớn đem lại sự đầu tư có chủ đích và hiệu quả cho sự phát triển chung của châu Á; ngày càng cân bằng cán cân về sự phát triển kinh tế giữa châu Âu và châu Á; sự phát triển của châu Á sẽ giảm bớt sự lệ thuộc của các quốc gia châu Âu hay Mỹ.

Tuy nhiên, với tình hình phức tạp và căng thẳng của thế giới hiện nay, bất kỳ một nước đi nào, một sự kiện nào cũng được người ta đặt dưới một lăng kính tổng quan bao gồm việc bị chi phối bới các yếu tố chính trị và việc thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á cũng không ngoại lệ.

Thực tế cho thấy, tuy kế hoạch này đang được sự ủng hộ mạnh mẽ của nhiều quốc gia nhưng chủ yếu là những quốc gia vừa và nhỏ; đứng đầu là Trung Quốc; còn các các nền kinh tế lớn khác thì không tham gia hoặc còn do dự như Nhật Bản, Hàn Quốc. Lo ngại của những quốc gia này là việc các chính phủ nghi ngờ về sự thâu tóm nền kinh tế châu Á của Trung Quốc thông qua ngân hàng này nều nó được thành lập; với việc trở thành nhà cung cấp vốn chính thì Trung Quốc hoàn toàn có khả năng làm được điều đó.

Đối với Mỹ và châu Âu, sự lo ngại đến với việc tin rằng rất có thể Trung Quốc muốn thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á để làm đối trọng với WB để tranh giành ảnh hưởng kinh tế ở châu Á đối với Mỹ và châu Âu.

Đối với Việt Nam, là một trong những quốc gia tham gia thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á Việt Nam có nhiều lợi thế và lợi ích khi tham gia dự án này. Vẫn biết đằng sau kinh tế là những toan tính chính trị nhưng đôi khi thế giới ngày nay là như vậy. Chúng ta cần coi đây là một cơ hội tốt để tranh thủ nguồn vốn đầu tư cho sự phát triển quốc gia; bởi vì, những thành viên tham gia thành lập chủ yếu là những quốc gia châu Á, và khu vực Đông Nam Á… vì thế đầu tư vào bất kỳ đâu, trong đó có Việt Nam đều mang lại lợi ích thiết thực và sát sườn đối với họ.

Tuy nhiên, cũng cần phải có sự tính toán hợp lý, khéo léo, khi đằng sau các dự án lớn, các hợp tác thương mại khu vực và quốc tế là sự cạnh tranh của các quốc gia lớn, khi mà chúng ta cần phải tranh thủ cả hai bên, khi cùng một lúc chúng ta tham gia những dự án, hợp tác khác nhau thì chiến lược quốc gia cần có sự tính toán một cách hợp lý.

Cụ thể nhất là việc bên cạnh việc Việt Nam tham gia thành lập ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á do Trung Quốc khởi xướng thì chúng ta cũng đang trong quá trình đàm phán để tham gia TPP (hợp tác thương mại xuyên Thái Bình Dương) nơi mà Mỹ là người sáng lập và đang có những mục đích rất rõ ràng là tranh giành tầm ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương.

Vì vậy, xét cho cùng là những quốc gia lớn như Mỹ và Trung Quốc đều sử dụng kinh tế làm công cụ tiếp cận và thực hiện những chiến lược quốc gia. Do đó, những nước nhỏ như Việt Nam trong sân chơi quốc tế cũng sẽ có những cơ hội và những thách thức. Tranh thủ để có tạo điều kiện cho sự phát triển trong nước thời gian qua chúng ta đã làm khá tốt; nhưng trong thời gian tới, với sự phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, Việt Nam cần phải khôn khéo để tranh thủ tối đa các cơ hội nhưng trên cơ sở dung hòa được lợi ích các bên và hạn chế tối đa các tác động tiêu cực.

Quang Thuận