THỰC HƯ CHUYỆN THAY ĐỔI CON DẤU Ở CHÙA NAM TÔNG KHMER

Một ngôi chùa Nam tông Khmer đẹp

Những ngày vừa qua, Phật tử rất quan tâm đến câu chuyện thay đổi con dấu của một số ngôi chùa Khmer. Trong khi thực hư câu chuyện chưa được giải thích một cách rõ ràng thì trên RFA, đã có bài viết gây hoang mang trong dư luận; đặc biệt là trong Phật tử miền Tây Nam Bộ.

Liên hệ với những người trong cuộc, tác giả đã gặp và thực hiện một cuộc phỏng vấn đối với một số nhà sư tại một ngôi chùa Khmer về vấn đề này va được biết; thực chất là việc chủ trương thay đổi con dấu ở một số chùa Khmer là có thật; đó là chủ trương của Giáo hội Phật giáo Việt Nam được xuất phát từ việc:

Trước đây, các ngôi chùa Khmer ở miền Tây Nam Bộ sử dụng con dấu riêng của mình (con dấu của Hội đoàn kết sư sãi); trong đó, có những ngôi chùa thuộc hệ phái Nam tông Khmer nằm trong hệ thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Tuy nhiên, Giáo hội Phật giáo Việt Nam thấy rằng, dùng con dấu đó là một việc có thể gây chia rẽ, tạo nên một sự phân biệt trong nội bộ Phật giáo trong nước; do đó, các nhà lãnh đạo Giáo hội đã thống nhất việc thống nhất con dấu trong hệ thống chùa của Giáo hội Phật giáo Việt Nam và trong đó có các chùa Khmer. Thời kỳ đầu khi mới đưa ra yêu cầu của Giáo hội, những chùa của hệ phái Phật giáo Nam tông Khmer vẫn dùng cả hai con dấu của Giáo hội và con dấu riêng (cũ). Việc sử dụng lẫn lộn cả hai con dấu đã dẫn đến những bất cập; đặc biệt là trong các công việc mang tính hệ thống trong toàn Giáo hội. Chính vì vậy, Giáo hội lại tiếp tục yêu cầu một số chùa Khmer sử dụng thống nhất con dấu; và đặc biệt là dùng con dấu của Giáo hội trong các hoạt động Phật sự có tính liên hiệp.

Ấy vậy mà trên trang RFA, mọi chuyện lại được nêu ra với bản chất hoàn toàn khác. Nội dung câu chuyện này đã bị tác giả bài viết: “Khmer Krom phản đối việc thay đổi con dấu của Chùa” xuyên tạc một cách trắng trợn rằng: “Nhà sư và Phật tử Khmer Krom ở các tỉnh đồng bằng Sông Cữu Long cho biết phía chính quyền đang ra sức ép buộc các chùa phải bỏ con dấu cũ và sử dụng con dấu mới theo mẫu nhà nước. Điều này khiến người Khmer Krom lo ngại bởi theo họ chính quyền cộng sản Hà Nội đang cố gắng xóa bỏ văn hóa của mình”.

Có hay không chuyện đó, chắc hẳn những người viết bài này hẳn sẽ hiểu. Ở Việt Nam, chính sách của Đảng, Nhà nước là tôn trọng các quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo chính đáng của quần chúng và luôn thực hiện chính sách đoàn kết dân tộc, tạo điều kiện cho đồng bào các dân tộc được phát triển, phát huy khả năng của mình trong quá trình phát triển của mái nhà chung dân tộc Việt Nam.

Quá dễ để nhận thấy, đây là bài viết mang tính chất xuyên tạc sự thật, muốn hướng dư luận theo suy nghĩ tiêu cực từ những sự việc rất đơn giản. Trong nội dung bài viết chỉ chăm chăm nói xấu Nhà nước là đang muốn xóa bỏ nền văn hóa Khmer bằng những giọng văn hết sức chung chung, không đưa ra hình ảnh về những nhân vật cụ thể; vậy thì sao có thể thuyết phục người đọc cho dù đó là những người không mấy quan tâm đến chính trị, xã hội. Bài viết là hình mẫu tiêu biểu cho việc mượn hình ảnh tôn giáo để kích động vấn đề dân tộc; cố tình làm phức tạp tình hình miền Tây Nam Bộ.

Cũng cần phải khẳng định rằng chỉ một số chùa Khmer trong hệ thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam mới được phía Giáo hội yêu cầu chứ không phải tất cả chùa Khmer; những chùa Khmer độc lập thì vẫn dùng dấu riêng.

Nói thêm về Hội đoàn kết sư sãi:

“Năm 1964, trong bối cảnh phong trào đấu tranh của Phật giáo khắp Việt Nam lên cao, sự kỳ thị và đàn áp Phật giáo của chính quyền Ngụy quyền đã kéo theo sự trỗi dậy của phong trào đòi tự do sinh hoạt Phật giáo.

Tại Trà Vinh, nơi tập trung đông nhất sư sãi và tín đồ Phật giáo Nam tông Khmer, các vị cao tăng của Phật giáo Nam tông Khmer đã thành lập tổ chức Hội đoàn kết sư sãi khu Tây Nam bộ do sư cả Suvannathera Thạch Som làm Chủ tịch. Đây là tổ chức tiền thân của Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ sau này.

Hội đoàn kết sư sãi khu Tây Nam bộ là bộ phận nằm trong Ủy ban mặt trận giải phóng khu Tây Nam bộ thuộc Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Hội có nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết sư sãi, tín đồ Phật giáo Nam tông  Khmer, ủng hộ cách mạng, đấu tranh giành độc lập và giải phòng dân tộc. Kể từ khi được thành lập đến ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, Hội đoàn kết sư sãi khu Tây Nam bộ đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, vận động chức sắc, tín đồ tham gia cách mạng, nhiều sư sãi hưởng ứng lời kêu gọi của cách mạng đã “cởi áo cà sa, khoác chiến bào”, cùng các tầng lớp nhân dân đấu tranh đi đến thắng lợi cuối cùng.

Trong các năm tiếp theo, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước lần lượt được thành lập tại một số địa phương ở khu vực Tây Nam bộ (Ba Xuyên, sau này là Sóc Trăng và Bạc Liêu; An Xuyên, sau này là Cà Mau; Kiên Giang; Vĩnh Bình, sau này là Trà Vinh...). Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tại những địa phương này đã góp phần đáng kể cùng Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ, đoàn kết, tập hợp chức sắc, tín đồ Phật giáo Nam tông Khmer cũng như đồng bào các dân tộc cùng sinh sống trong khu vực, đi theo cách mạng, vận động các nhà sư, Ban Quản trị các chùa và đông đảo đồng bào dân tộc Khmer tham gia kháng chiến. Hội cũng tham gia vận động các chùa xây dựng cơ sở bí mật ngay tại chùa, một số chùa là những cơ sở cách mạng tin cậy, nuôi giấu cán bộ trong suốt thời chiến tranh.

Năm 1975, khi đất nước hoàn toàn thống nhất, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ cũng như Hội đoàn kết sư sãi yêu nước các địa phương khu vực Tây Nam bộ tiếp tục là lực lượng tập hợp, đoàn kết sư sãi tín đồ Phật giáo Nam tông Khmer vào các phong trào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong vùng đồng bào Khmer.

Năm 1981, thể theo nguyện vọng của đông đảo chức sắc, tăng ni, tín đồ Phật giáo cả nước, Ban Vận động thống nhất Phật giáo Việt Nam đã tổ chức Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ nhất, thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ là một trong 09 tổ chức, hệ phái Phật giáo lúc bấy giờ đã thống nhất thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Từ đây, hoạt động của Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ, tổ chức đại diện cho Phật giáo Nam tông Khmer chính thức nằm trong hoạt động chung của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Vai trò và sứ mệnh của Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc đã hoàn thành. Tuy Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ ra đời và hoạt động trong thời gian ngắn nhưng đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân ta. Phật giáo Nam tông Khmer vẫn là một bộ phận không thể tách rời của của ngôi nhà chung Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Sau năm 1981, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ chính thức không còn hoạt động, tuy nhiên do điều kiện lịch sử khách quan, mà tổ chức này vẫn còn tồn tại ở các địa phương và vẫn giữ một vị trí quan trọng đối với chức sắc và tín đồ Phật giáo Nam tông Khmer.

Hiện nay, tại khu vực Tây Nam bộ, có 08 địa phương vẫn giữ mô hình hoạt động của Hội đoàn kết sư sãi yêu nước sau khi Hội đoàn kết sư sãi yêu nước Tây Nam bộ tham gia thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Tên gọi chung là Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh, thành phố. Các địa phương đó là: Vĩnh Long, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. Trong đó Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng đã qua 7 kỳ đại hội, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Vĩnh Long mới được thành lập năm 2009”

Nguyễn Nga