CÂU CHUYỆN VỀ VIỆC CHÍNH QUYỀN CATALAN MUỐN TỰ TRỊ

Một khu vực chiếm 1/5 GDP mà tách ra thì khó làng mà Tây Ban Nha có thể chấp nhận. Khoan nói về tính hợp pháp của hành động này, nhưng rõ ràng nó chứng tỏ một điều rằng, trong lòng những nước tư bản không hề yêu ổn và tốt đẹp mà nó vẫn luôn âm ỷ nhiều mối mẫu thuẫn, trong đó có những mối mâu thuẫn gay gắt có thể dẫn đến mất đi sự toàn vẹn lãnh thổ.

Chia tách hay sát nhập, đó là quyền tự quyết riêng của họ, nhưng rõ ràng là những hành động của chính quyền TBN nhằm đàm áp phong trào đòi độc lập của hơn 90% người dân vùng Catalan cũng là dấu hỏi lớn về vấn đề nhân quyền? Tại sao không thấy Mỹ hay tổ chức rảnh háng chết tiệt nào xía mũi vào lên án, mà chúng lại đặc biệt chú ý bênh vực một nhóm thiểu số vài trăm người náo đó nếu họ muốn chia rẽ đòn kết, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

Người Catalonia ở Tây Ban Nha (và có thể là cả người Kurd ở Iraq) đang khiến các chính quyền phương Tây phải đau đầu. Lý luận về chủ quyền quốc gia và quyền tự quyết của một cộng đồng ở vào thế loại trừ nhau, trong khi chúng lại được coi là nền tảng của dân chủ phương Tây. Rõ ràng là, trong khi họ đi cổ súy, súi dục các đối tượng ở một số nước không thân phương Tây trỗi dậy đòi ly khai thì giờ đây, bản thân họ lại đang phải đau đầu đối phó, gậy ông đạp lưng ông.

Hai cuộc trưng cầu ý dân vừa diễn ra là những tín hiệu cảnh báo cho các quốc gia. Một mặt họ phải xem lại liệu đã giải quyết thỏa đáng và nhận thức đầy đủ về quyền của các nhóm sắc tộc trong lãnh thổ của mình chưa. Những quyền này rất đa dạng từ chính trị, kinh tế và tự trị về văn hóa. Bài toán là các nhà nước phải thỏa mãn các yêu cầu này mà không được làm ảnh hưởng tới sự toàn vẹn lãnh thổ của cả đất nước. Lý luận chưa thông, trong khi thực tiễn quá phức tạp.

Cách hành xử có phần bạo lực của Chính phủ cánh hữu của Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy khi điều lực lượng an ninh đến giải tán đám đông người biểu tình gây ra đổ máu càng khiến Catalonia “quyết tâm” đối đầu với Madrid. Căng thẳng gia tăng khiến nhiều chuyên gia lo ngại về khả năng xảy ra khủng hoảng Hiến pháp không chỉ tại Tây Ban Nha mà còn ở nhiều quốc gia khác tại châu Âu. Bài toán khó về nhân quyền cho phương Tây đây.

Công bằng mà nói, cho đến thời điểm này, không có một nhà lãnh đạo phương Tây nào lên tiếng ủng hộ việc chia tách tại bất kỳ quốc gia phương Tây nào khác. Tuy nhiên, căng thẳng giữa chính quyền Catalonia và Madrid đang khiến châu Âu “đứng ngồi không yên” khi chủ nghĩa dân tộc và mong muốn đòi quyền tự chủ tại nhiều khu vực tại đây đang nóng hơn bao giờ hết.

Cuộc trưng cầu ý dân tại Catalonia đã làm cho kế hoạch của EU về việc thúc đẩy sự toàn vẹn trong khối xuất hiện những rạn nứt đầu tiên và khiến cho những tranh cãi về bản sắc của châu Âu ngày càng bùng nổ. Giờ đây, khi xuấ khẩu ra nước ngoài, các nước phương Tây nói chung sẽ phải xem xét lại bản thân nên xuất khẩu cái gì cho khỏi hớ.