Rimpac là cuộc tập trận hải quân các nước lớn nhất thế giới được diễn ra hai năm một lần do Mỹ khởi xướng. Mục đích của cuộc tập trận hải quân nhằm nâng cao khả năng phối hợp tác chiến giữa hải quân các nước tại các vùng biển. Với các nước lớn, đây là dịp thể hiện sức mạnh hải quân của mình với các tàu chiến nổi mặt nước và tàu ngầm; với các nước nhỏ, đây là cơ hội tốt để học tập các kỹ năng tác chiến.

Năm nay, Việt Nam lần đầu tiên được mời tham dự tập trận hải quân Rimpac từ ngày 27/6-2/8. Có 26 quốc gia tham dự cuộc tập trận hải quân Rimpac có chủ đề “Khả năng, thích ứng, đối tác” ở vùng biển quanh quần đảo Hawaii và phía nam bang California của Mỹ. Tham dự Rimpac năm nay có hơn 47 tàu nổi và 5 tàu ngầm, hơn 200 máy bay cùng 25.000 binh lính; trong đó có 04 nước lần đầu tiên được mời tham dự gồm Việt Nam, Sri Lanka, Brazil và Israel. Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề quân sự - chính trị Tina Kaidanow nói: “Tập trận RIMPAC là cơ hội tuyệt vời và rất quan trọng đối với quan hệ song phương Việt - Mỹ. Đây chỉ là một trong những sự kiện đầu tiên giữa hai nước trong thời gian gần đây, sau chuyến thăm Việt Nam của tàu sân bay USS Carl Vinson và việc Tuần duyên Mỹ chuyển giao tàu tuần tra lớp Hamilton cho Cảnh sát biển Việt Nam”.

Ở phía ngược lại, Trung Quốc năm nay đã không được phía Mỹ mời tham dự được phía Mỹ cho là để phản ứng với các hoạt động của Trung Quốc ở biển Đông; là “phản ứng ban đầu”, có nghĩa Mỹ sẽ còn những phản ứng khác, nếu Trung Quốc không thay đổi thái độ. Trong khi những năm trước Trung Quốc đã từng được mời đến cuộc tập trận hải quân quy mô này.

Một chia sẻ bên lề của tướng lĩnh Mỹ cho biết, điều này còn xuất phát từ một lý do khác nữa. Những năm trước Mỹ mời Trung Quốc tham dự tập trận hải quân Rimpac với nhiều thông điệp và một trong số đó là muốn Trung Quốc từ bỏ những hoạt động quân sự tại biển Đông. Tuy nhiên, thay vì Trung Quốc tin tưởng vào một sự phối hợp, hợp tác giữa các quốc gia cùng có lợi tại biển Đông thì Trung Quốc lại coi Rimpac như một sự kiện để thu thập tình báo quân sự và là động lực để nâng cấp tiềm lực hải quân của mình nhằm thực hiện bá quyền chiếm đóng biển Đông.

Việc Trung Quốc không được mời tham dự Rimpac năm nay đã trở thành một chủ đề bàn luận quốc tế. Tờ Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) ngày 01/7 đã đặt một câu hỏi: “Trung Quốc sẽ “quậy sóng” Biển Đông vì bị loại khỏi cuộc tập trận RIMPAC?” được hiểu như một lời đe dọa gián tiếp tới Mỹ và phản ứng lại việc họ không được mời tham dự. Dù rằng Trung Quốc có những phản ứng tiêu cực với sự việc này và có vẻ tỏ thế của nước lớn; không cần thiết với việc được mời hay không. Thế nhưng rõ ràng trên thực tế, việc không được tham dự cuộc tập trận hải quân lớn này đã làm Bắc Kinh nóng mắt; uy tín của Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng đáng kể và điều đặc biệt họ không thể thu thập được thêm các thông tin tình báo quân sự.

Quang Thuận