Cuộc chiến với tin giả: Lấy hoa thơm đẩy lùi cỏ dại

Mã Phi Long

Thuật ngữ “đại dịch tin giả” chẳng còn lạ lẫm gì với chúng ta trong giai đoạn bùng nổ của thời buổi công nghệ thông tin và mạng internet. Một vấn đề quy luật cho thấy, khi xã hội có những biến động phức tạp như thiên tai, dich bệnh... thì “đại dịch tin giả” càng có môi trường tốt để ký sinh và len lỏi vào tư tưởng, nhận thức của mỗi người thông qua mạng internet và mạng xã hội.

Do đó, từ khi làn sóng dịch COVID-19 lần thứ 4 bùng phát tại Việt Nam, chúng ta không chỉ căng mình chống dịch mà còn phải “chiến đấu” với các kiểu tin đồn, tin giả được những người ý thức kém hoặc những đối tượng xấu phát tán trên không gian mạng.

Như tại Hà Nội, từ khi chính quyền thành phố thông báo về việc thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 cho đến nay, đã có không ít những tin giả được nhiều “anh hùng bàn phím” chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Và thực tế cho thấy, những tin giả, tin sai sự thật hoặc thông tin chưa được kiểm chứng lại đến và tương tác rất nhanh chóng với cộng đồng mạng. Bởi lẽ, trong bối cảnh hiện nay, nhu cầu đọc tin, cập nhập tin của người dân về dịch bệnh và các thông báo của chính quyền tăng cao đáng kể. Do đó, đây là môi trường thuận lợi để các tin giả tồn tại và được phát tán nhanh chóng.

Chẳng hạn, trong sáng ngày 12/8, trên mạng xã hội lan truyền thông tin có nội dung: “Bí thư TP chỉ đạo: Sẽ không cho người dân di chuyển trong 7 ngày, ở nhà sẽ ở nhà 7 ngày, đi làm công sở thì ở công sở 7 ngày, đi làm phân xưởng thì ở phân xưởng 7 ngày......” . Ngay lập tức, tin này được rất nhiều người chia sẻ trên mạng xã hội facebook và các nhóm kín trên zalo khiến cho nhiều người nhẹ dạ cả tin lo lắng, hoang mang.

Những cũng thật kịp thời, sau khi có thông tin trên phát tán trên mạng xã hội, Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Hà Nội đã phát đi thông báo khẳng định, thông tin "không cho người dân di chuyển trong 7 ngày" được lan truyền trên mạng xã hội là giả mạo, sai sự thật.

Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 TP lưu ý, trong thời gian dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, trên không gian mạng xuất hiện nhiều thông tin sai lệch, xuyên tạc, xấu độc nhằm gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch của Thành phố. Vì vậy, người dân cần theo dõi, nắm bắt thông tin qua các kênh thông tin chính thống; không chia sẻ các thông tin chưa được xác thực.

Vậy nhưng, câu chuyện ở đây đó là các cơ quan ban ngành vẫn đang phải chạy theo tin giả, vì khi có thông báo của Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Hà Nội ở Thông tin thì tin giả trên đã len lỏi khắp không gian mạng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của người dân.

Tất nhiên, không thể trách Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Hà Nội được vì vấn đề mấu chốt ở đây vẫn là ý thức và thói quen của người dân. Chúng ta đang mắc một thói quen xấu là đang dần xem mạng xã hội như cuốn tạp chí bách khoa với đầy đủ thông tin cần thiết và luôn có xu hướng “Cầm đèn chạy trước ô tô” thể hiện sự thạo tin, cập nhật nhanh các thông tin liên quan dịch bệnh.

Do đó, để tránh hoặc dễ dàng nhận biết các tin giả, người đọc phải trau dồi kiến thức, hiểu biết, tư duy đọc tin tức. Cụ thể, đối với quyết định của cơ quan nhà nước, nên xem ở kênh thông tin chính thức của cơ quan đó. Đối với những tình trạng, hoạt động diễn ra ở một địa bàn nào đó, nên tham khảo và xác nhận lại với chính người đang sinh sống ở nơi đó hoặc thông tin từ những trang báo chính thống. Đối với những vấn đề chuyên môn, nên sử dụng dịch thuật hoặc tham khảo ý kiến từ những người có chuyên môn, uy tín trong lĩnh vực đó. Riêng đối với vấn đề về y tế, sức khỏe, nên tới những cơ sở chuyên khoa đã được cấp phép. Cẩn trọng với những phương pháp, kiến thức chưa được nghiên cứu, công nhận.

Có như vậy thì chúng ta mới có một sức đề kháng tốt trước sự tấn công, xâm nhập của tin giả vào nhận thức của mỗi người. Và hơn bao giờ hết, ý thức trách nhiệm với cộng đồng cũng luôn phải được nêu cao, những người dùng mạng xã hội nên tâp thói quen có trách nhiệm với “nút enter” và đặc biệt là kịp thời chia sẻ các thông tin chính thống, thông tin đã được kiểm chứng để “lấy tin thật đẩy lùi tin giả” giống như “lấy hoa thơm đẩy lùi cỏ dại”.