Điều gì xảy ra nếu xung đột giữa Nga và Ukraine tiếp tục kéo dài

Mã Phi Long

Thời gian qua, cuộc chiến tranh Nga và Ukraine đã tác động trực tiếp đến tình hình kinh tế, xã hội ở một số nước châu Âu. Nếu dòng chảy nhiên liệu từ Nga dừng lại, châu Âu có thể phải áp dụng những biện pháp hạn chế phân phối xăng dầu, khí đốt nhằm kiểm soát nguồn cung. Bởi lẽ, các nước châu Âu phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung dầu mỏ và khí đốt của Nga, nhưng cuộc khủng hoảng Ukraine đã khiến Liên minh châu Âu (EU) và Anh áp đặt một loạt lệnh trừng phạt lên Moskva, trong đó có giảm nhập khẩu năng lượng từ Nga.

Tuy nhiên, không vì thế mà EU và Anh thôi ngừng ủng hộ, hộ trợ cho cuộc chiến của Ukraine trong hy vọng đẩy lui quân đội Nga. Theo đó, mới đây, Anh được cho là đã khuyến nghị Ukraine chưa vội kí thỏa thuận hòa bình với Nga mà tiếp tục chiến đấu để đạt được ưu thế tối đa trên bàn đàm phán.

Tờ The Times ngày 1/4 dẫn nguồn tin quan chức cấp cao Chính phủ Anh cho biết, London có lập trường khá khác biệt so với các đồng minh chủ chốt như Mỹ, Pháp và Đức trong tình hình ở Ukraine, khi nước này cho rằng Kiev chưa nên kí kết thỏa thuận với Nga ở thời điểm hiện tại.

Anh dường như lo ngại lãnh đạo các nước Mỹ, Pháp và Đức “quá nóng lòng” thúc đẩy Kiev tiến đến một thỏa thuận với Moscow, vốn đòi hỏi phía Ukraine phải nhượng bộ đáng kể.

Chính phủ Anh theo đó tin rằng, Ukraine nên tiếp tục chiến đấu để tìm kiếm một “vị thế mạnh nhất có thể” trên bàn đàm phán. London cam kết hỗ trợ Kiev thông qua tăng cường biện pháp trừng phạt chống Nga và viện trợ vũ khí. Theo tờ Interfax, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã nêu quan điểm của London với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một cuộc điện đàm gần đây.

Thông tin về quan điểm khác biệt của Anh xuất hiện vài hôm sau vòng đối thoại trực tiếp Nga-Ukraine tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó, Kiev đã đưa ra đề xuất rõ ràng về tình trạng trung lập, vốn được phía Nga mô tả là đã đáp ứng cơ bản yêu cầu mà Moscow từng nêu.

Ông Oleksandr Chaly, thành viên phái đoàn đàm phán Ukraine, nói với báo giới rằng, Kiev cũng đồng ý phi hạt nhân hóa, đổi lại việc được bảo lãnh an ninh bởi một số cường quốc, gồm cả Nga và Anh, với “nội dung và hình thức” thỏa thuận tương tự Điều 5 Hiệp ước NATO, tức bất cứ cuộc tấn công nào nhằm vào Ukraine sẽ bị coi là một cuộc tấn công chống lại các nước bảo lãnh.

Anh từng là một bên tham gia kí kết Bản ghi nhớ Budapest năm 1994 cùng Ukraine, Nga và Mỹ, trong đó Kiev đồng ý từ bỏ 1.900 đầu đạn hạt nhân khỏi lãnh thổ của mình theo khung thời gian quy định. Đổi lại, Nga, Mỹ và Anh cam kết “tôn trọng độc lập, chủ quyền và hiện trạng biên giới của Ukraine”. Tuy nhiên, do không phải một hiệp ước chính thức, Bản ghi nhớ Budapest không có tính ràng buộc về mặt pháp lý, không được quốc hội các nước kí kết thông qua và không có cơ chế thực thi.

Với những động thái như vậy rất có thể một kịch bản không mấy tốt đẹp khi cuộc chiến giữa Nga và Ukraine sẽ còn tiếp tục kéo dài, nhất là những ngày qua phía Mỹ và một số nước đồng minh đã đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ vũ khí và tài chính cho Ukraine. 

Nhiều chuyên gia cho rằng, động thái trên của Mỹ, EU và Anh như đổ them dầu vào lửa và chính họ đang phải hứng chịu từ chính cuộc chơi mà họ đang tuyên bố tham chiến ở nhiều mặt trận khác nhau. Điều ảnh hưởng không chỉ kinh tế, mà hệ lụy với EU và Anh trước mắt chính là vấn đề dầu thô.

Nếu xung đột kéo dài, kèm với phản ứng cứng rắn hơn của các quốc gia phương Tây, sự gián đoạn đối với hoạt động xuất khẩu dầu khí của Nga sẽ gây ra cú sốc năng lượng lớn hơn và là đòn giáng mạnh vào thị trường toàn cầu. Nhưng nếu xung đột sớm kết thúc, điều này sẽ giúp ngăn chặn vòng xoáy leo thang của thị trường hàng hóa toàn cầu, qua đó những biến động kinh tế cũng phần nào giảm bớt.