NGA CÓ LỢI GÌ Ở UKRAINA?

(PetroTimes) - Nga và phương Tây đang tìm mọi cách để kéo Ukraina về phía mình. Vì lợi ích gì mà Matxcơva lại phải lao tâm khổ tứ đến thế?

Các sân bay chính tại Crimea đã bị một nhóm vũ trang khoảng 50 người chiếm đóng trong sáng 28/2

Một cộng đồng rất đông người Nga hiện đang sinh sống tại Crimea thuộc Ukraina. Cuộc khủng hoảng chính trị tại Kiev đang biến khu vực Crimea này trở thành điểm nóng. Ngày 27/2, một nhóm vũ trang ủng hộ Nga đã xông vào tòa nhà quốc hội vùng tự trị Crimea ở thủ phủ Simferopol, giải tán chính quyền và bổ nhiệm một thủ tướng mới. Dự kiến một cuộc trưng cầu dân ý để quyết định tương lai của bán đảo này sẽ được tổ chức vào ngày 25/5.

Đến sáng nay (28/2), tình hình tại đây trở nên căng thẳng khi một nhóm vũ trang khoảng 50 người đã chiếm các sân bay chính ở Crimea. Đài tiếng nói nước Nga cho biết: “Quân đội Nga không tham gia vào các cuộc phong tỏa sân bay sân bay ở Crimea”.

Phát ngôn viên hạm đội Biển Đen của Nga cho biết với hãng thông tấn Interfax rằng lực lượng của hạm đội này không được triển khai ở những điểm nóng trên và an ninh đã được thắt chặt quanh các căn cứ hiện nay tại Crimea. Hạm đội Biển Đen của Nga đã duy trì căn cứ quân sự chính tại cảng Sevastopol thuộc Crimea và nhiều cơ sở hải quân khác tại bán đảo này nhiều thập kỷ qua.

Crimea từng là một phần của Nga trong gần 200 năm, kể từ khi Nga sáp nhập khu vực này vào năm 1783. Tuy nhiên, Crimea được chuyển giao cho Ukraine năm 1954 dưới thời Liên Xô. Một số người dân tộc Nga xem đó là một sai lầm lịch sử.

Crimea (tiếng Việt: Crưm) là một nước tự trị miền nam của Ukraina nằm trên một bán đảo cùng tên phía bắc của biển Đen. Lãnh thổ Crimea bị chiếm đóng nhiều lần trong lịch sử, như dân Kimmeri, Hy Lạp, Scythia, Goth, Hung, Bulgar, Khazar, quốc gia Rus Kiev, Đế quốc Đông La Mã của người Hy Lạp, Kim Trướng hãn quốc của người Tatar và Mông Cổ. Vào thế kỷ 13, Cộng hòa Venezia và Cộng hòa Genova kiểm soát một phần Crimea. Nối tiếp là Hãn quốc Crimea và Đế quốc Ottoman vào thế kỷ 15-18, và Đế quốc Nga vào thế kỷ 18-20. Thời thuộc Liên Xô, Crimea thuộc thành phần của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga rồi Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina.

Crimea nay là một nước cộng hòa nghị viện tự trị trong thành phần Ukraina, được chi phối bởi Hiến pháp Crimea và phù hợp với các điều luật của Ukraina. Thủ đô và nơi đặt trụ sở của chính phủ nước cộng hòa là thành phố Simferopol, nằm ở trung tâm của bán đảo. Crimea có diện tích 26.200 km vuông và dân số vào năm 2007 là 1.973.185. Các số liệu này không bao gồm diện tích và dân số của thành phố Sevastopol cũng nằm trên bán đảo song tách biệt về hành chính. Do tiếng Ukraina là ngôn ngữ quốc gia duy nhất tại Ukraina, nên các thứ tiếng khác không là chính thức. Tuy nhiên, các công việc công ở Crimea chỉ được thực hiện bằng tiếng Nga, nên nó là ngôn ngữ chính thức trên thực tế. Tiếng Crimea Tatar cũng được sử dụng.

Người Tatar Crimea là một dân tộc thiểu số tại Crimea. Người Tatar Crimea đã bị lãnh đạo Liên Xô trục xuất hàng loại đến Trung Á vào năm 1944 với lý do họ đã hợp tác với Đức quốc xã trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Họ quay trở lại Crimea khi Liên Xô tan rã năm 1991, dẫn đến nhiều căng thẳng với người Nga về quyền đất đai. Theo điều tra dân số Ukraina năm 2001, 58,5% dân số tại Crimea thuộc dân tộc Nga, và 24,4% thuộc dân tộc Ukraina.

Bản đồ khu vực Crimea

Đối với các nước thuộc khối Liên Xô cũ, Ukraina có một vị trí quan trọng hơn cả đối với Nga. Trước hết, nền kinh tế hai nước có quan hệ mật thiết. 25% lượng xuất khẩu của Ukraina được tiêu thụ ở Nga. Ukraina phụ thuộc gần như toàn phần vào khí đốt và dầu mỏ của Nga. Tuy nhiên, đây không phải là lý do hàng đầu khiến Ukraina có ý nghĩa hết sức quan trọng với nền chính trị nước Nga. Vì nếu Nga không nhập khẩu hàng từ Ukraina thì có thể nhập từ nước khác và ngược lại. Vấn đề địa lý-kinh tế-chính trị của Ukraina mới là điều Nga đáng quan tâm. Nga và Ukraina có quan hệ lâu đời về lịch sử. Với Nga, Ukraina giống như một người anh em, một láng giềng gần gũi. Do vậy, việc quan hệ tốt với chính quyền Kiev sẽ giúp Nga tạo được bức tường bảo vệ trước những mưu đồ của các thế lực bên ngoài khác. Chính vì thế, từ lâu Nga luôn tìm cách có được mối quan hệ thân thiện với Ukraina.

Th.Long (tổng hợp)