NGÀY 10/10 NĂM ẤY

Ngày mà Hà Nội đón chào đoàn quân chiến thắng trở về, đã 60 năm kể từ cái thời khắc thiêng liêng ấy. Trong niềm vui hân hoan, người dân Hà Nội long trọng kỷ niệm ngày giải phóng thủ đô. Hơn 30 điểm bắn pháo hoa được chuẩn bị để phục vụ người dân và đã để lại một đêm hội thực sự ấn tượng, đầy màu sắc.

Ngày này 60 năm về trước, Thủ đô lại trở về với Tổ quốc độc lập, tự do, kết thúc một chặng đường lịch sử đầy hy sinh, gian khổ nhưng rất oanh liệt vẻ vang của nhân dân Hà Nội và nhân dân cả nước. Nhân dân cả nước hân hoan, vui mừng cùng nhân dân Hà Nội. Lịch sử sang một trang mới.

Năm 1954, năm đáng nhớ của lịch sử cách mạng và lịch sử giải phóng của dân tộc Việt Nam. Căn cứ điểm Điện Biên Phủ của đạo quân viễn chinh xâm lược Pháp đã bị những anh lính Cụ Hồ điểm huyệt. Lịch sử thất bại của người Pháp ở Việt Nam không lần nào ê chề như lần này. Và cũng không lần nào đội quân xâm lược cả tướng lẫn quân bị tiêu diệt và tóm gọn như lần này. Cũng chưa lần nào như lần này đạo quân hùng hổ của người Pháp ở một cứ điểm quan trọng bậc nhất tại Đông Dương phải sử dụng nhiều cờ trắng đến như vậy. thế cờ tàn của người Pháp thực dân ở xứ sở phương Đông trong gần một trăm năm bị họ đô hộ. Điện Biên Phủ chỉ là khúc kết bản trường ca trận mạc của những người lính Vệ quốc Việt Nam sau chín năm anh dũng và kiên cường kháng chiến.

Chín năm làm một Điện Biên

Nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng

Nhà thơ Tố Hữu đã thay mặt cả dân tộc nói lên niềm vui đó. Đó cũng là hiện thực của đất nước, phút chuyển vụ của một sự nghiệp. Kẻ xâm lược chuẩn bị cuốn gói. Người đánh giặc chuẩn bị lấy lại cơ ngơi. Con dân đất nước từng một thời như nhà thơ Tố Hữu viết:

Ở đâu u ám quân thù

Trông về Việt Bắc Cụ Hồ sáng soi

Ở đâu đau đớn giống nòi

Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền

Và hôm nay, sau chiến thắng Điện Biên Phủ vĩ đại là mọi người có quyền nghĩ về một niềm vui lớn hơn: Niềm vui ngày được trở lại Hà Nội. Bởi từ lâu rồi trong lòng người Hà Nội sau ngày Toàn quốc kháng chiến rời Thủ đô vào cuộc trường kỳ đánh giặc, lòng ai cũng như những câu thơ của một nhà thơ đã viết:

Ta mang ba mươi sáu phố phường đi kháng chiến

Chín năm rừng long vẫn Thủ đô

Ngày về lại Thủ đô đang đến gần sau lúc người chiến sỹ Quân đội nhân dân Việt Nam cắm lá cờ bách chiến bách thắng trên nóc hầm của Tướng Đờ-cát...

Một ngày cuối tháng 9/1954 (ngày 30), ta và Pháp đã ký với nhau Hiệp định chuyển giao Hà Nội trong lĩnh vực quân sự và trật tự. Sau đó hai ngày (ngày 2/10) ta lại ký tiếp với Pháp một hiệp định khác: Chuyển giao Hà Nội về hành chính. Nguyên tắc chung của các cuộc chuyển giao này là phải đảm bảo được trật tự an toàn thành phố, không được để xảy ra những hành động phá hoại hoặc làm gián đoạn tiến trình.

Về phía ta, Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa sẽ cử một đoàn công tác đặc biệt bao gồm một đội cảnh vệ và một đội Công an vào trước trong thành phố để chuẩn bị tiếp nhận các cơ quan cảnh sát và doanh trại quân sự của Pháp. Cùng lúc ta cử tiếp một đội hành chính vào thành phố, phối hợp với các đơn vị bạn làm công tác chuẩn bị tiếp thu các công trình công cộng, các công sở của chính quyền thực dân...

Kẻ nhiều năm trước hùng hổ với xe tăng, tàu bò cùng bầy lính mũ đỏ hung hăng tái chiếm Hà Nội thì trong thời điểm này lại là kẻ phải ngồi vào bàn đàm phán với ta trong thế yếu, ngậm ngùi mà ký vào văn bản lịch sử trả lại Hà Nội cho người Hà Nội, trả lại Thủ đô ngàn năm văn hiến của nước Việt cho người Việt. Hiệp định chuyển giao Hà Nội giữa ta và Pháp được ký tại Phủ Lỗ từ ngày 2/10 đến 5/10/1954.

Đây là những ngày sôi động trong cẩn thận và khẩn trương. Khi chữ ký còn đang tươi màu mực thì đội quân tiền trạm của lực lượng kháng chiến đã tiếp cận thành phố để chuẩn bị cho ngày Hà Nội giải phóng. Trong ba ngày từ 2/10 đến 4/10/1954, bằng nhiều đợt xuất phát, 422 cán bộ và nhân viên của đội hành chính đã vào thành phố. Người của ta đã phối hợp với người Pháp tiến hành kiểm tra, kiểm kê từng cơ sở, những công trình lợi ích công cộng và việc có liên quan khác chuẩn bị cho việc bàn giao.

Sau đội hành chính một ngày, ngày 5/10/1954, đội trật tự với 158 cán bộ, chiến sĩ Công an có vũ trang hành quân vào thành phố. Các đồn cảnh sát, các cơ quan Công an của Pháp đã được điểm danh trong tư thế chuẩn bị nhận bàn giao của cán bộ và chiến sĩ ta.

Hà Nội những ngày này là giây phút chờ sáng của thành phố sau những năm bị tạm chiếm của thực dân Pháp:

Giấc mơ về lại Thủ đô đã đến gần và đã bắt đầu bằng những ngày tiền trạm! Những người con của Thủ đô, của đất nước theo Bác Hồ đi kháng chiến, nay đã về lại, trong tư thế người chiến thắng, mặt đối mặt với kẻ thù một cách đàng hoàng và công khai. Họ chưa phải đại quân, chỉ một bộ phận nhỏ của người chiến thắng nhưng lại là chiến sĩ đầu tiên về lại Thủ đô sau những năm lửa khói trong tư thế người giải phóng. Lặng lẽ và thận trọng, khẩn trương và kiên quyết là phẩm chất của những chiến sĩ Quân đội và Công an, những đội viên trật tự, hành chính trước công việc phức tạp này trong trách nhiệm vẻ vang và nặng nề của người tiền trạm cho ngày Thủ đô đón đại quân về

8 giờ sáng ngày 6-10, địch rút khỏi quận lỵ Văn Điển. Đội Công tác ngoại thành của ta tiến vào tiếp quản. Đây là quận lỵ đầu tiên ở ngoại thành được giải phóng. Ngày 7-10, những đơn vị chủ lực của ta, có nghiệm vụ giải phóng thủ đô, tiếp tục tiến về Hà Nội từ nhiều đường.

Ngày 8-10, các đội Hành chính, Trật tự đã hoàn thành việc ký kết các văn bản bàn giao các cơ quan, công sở, công trình công cộng với phía Pháp. Ban Tiếp thu quân sự cùng một đơn vị cảnh vệ gồm 214 chiến sĩ vào thành phố, nhanh chóng xuống các khu vực, chuẩn bị bàn giao các cơ quan, vị trí quân sự và bố trí gác chung với quân Pháp ở những nơi cần thiết đã được quy định. 16 giờ ngày 8-10, một số đơn vị bộ đội đã tiến sát vành đai đê La Thành, từ Nhật Tân, Cầu Giấy, Ngã Tư Sở, Bạch Mai đến Vĩnh Tuy. Cùng ngày, địch rút khỏi Yên Viên.

Sáng ngày 9-10, các đội công tác ngoại thành phối hợp với bộ đội tiến vào tiếp quản 4 quận: Quảng Bá, Cầu Giấy, Ngã Tư Sở, Quỳnh Lôi. Đến buổi trưa, ta tiếp quản Đại lý Hoàn Long. Nhân dân ngoại thành nô nức đón mừng chính quyền cách mạng và bộ đội về giải phóng. Cũng sáng ngày 9-10, một số đơn vị bộ đội từ đường đê La Thành chia làm 2 mũi tiến vào tiếp quản các khu vực quân sự Quần Ngựa, ga Hàng Cỏ, sân bay Bạch Mai, khu Đồn Thuỷ, thành Hà Nội.

Đúng 16 giờ ngày 9-10-1954, những tên lính Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên sang phía Gia Lâm. Bộ đội ta hoàn toàn kiểm soát thành phố. Đêm ấy Hà Nội rực rỡ ánh điện trong đêm hoà bình đầu tiên sạch bóng quân thù. Sáng ngày 10-10-1954, Uỷ ban Quân chính thành phố và Đại đoàn 308 từ các cửa ô mở cuộc hành quân lịch sử vào Hà Nội. Trung đoàn thủ đô, từng lập chiến công oanh liệt và ra đời ở Liên khu I, vinh dự giương cao lá cờ “Quyết chiến quyết thắng” dẫn đầu đoàn quân chíên thắng trở về giải phóng Thủ đô, trong tiếng nhạc hùng tráng, giữa rừng hoa, rừng cờ và tình cảm thắm thiết của 20 vạn nhân dân Hà Nội đổ xuống đường đón mừng Uỷ ban quân chính và bộ đội.

15 giờ ngày 10-10, hàng vạn nhân dân Thủ đô phấn khởi dự lễ chào cờ chiến thắng, với sự hiện diện của Chủ tịch Uỷ ban quân chính thành phố là Thiếu tướng Vương Thừa Vũ và bác sĩ Trần Duy Hưng, phó chủ tịch cùng các đơn vị quân đội nhân dân tham gia tiếp quản thành phố. Cờ đỏ sao vàng lại tung bay trên đỉnh cột cờ cổ kính. Thủ đô lại trở về với Tổ quốc độc lập, tự do, kết thúc một chặng đường lịch sử đầy hy sinh, gian khổ nhưng rất oanh liệt vẻ vang của nhân dân Hà Nội và nhân dân cả nước. Nhân dân cả nước hân hoan, vui mừng cùng nhân dân Hà Nội. Lịch sử sang một trang mới.

Nguyễn Nga