Ngay sau khi Hội nghị cấp cao ASEAN tổ chức tại Philippines kết thúc cuối
tháng 4 vừa qua mà không đưa ra được nội dung nào phản đối các hoạt động quân
sự hoá biển Đông, phía Mỹ đã ngay lập tức có những động thái nhằm kéo lại tình
hình đang đi quá xa so với mong muốn Washington. Trong cuộc họp đặc biệt Ngoại trưởng các nước ASEAN và Mỹ diễn ra tại
Washington DC hôm 4 tháng 5, đại diện Mỹ đã khẳng định về vai trò của Mỹ
trong việc đảm bảo an toàn và tự do hàng hải trong khu vực.
Lời khẳng định đó đã được Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của Hoa
Kỳ, Patrick Murphy nói với báo chí sau cuộc họp rằng: “Các lực lượng của Hoa Kỳ vẫn duy trì hoạt động ở mức thường xuyên, hàng
ngày ở khu vực châu Á Thái Bình Dương, bao gồm cả ở Biển Đông. Điều này sẽ
không chấm dứt. Nó sẽ được tiếp tục. Các hoạt động này tuân thủ luật quốc tế và
nó cho thấy một nguyên tắc cơ bản là Hoa Kỳ sẽ cho máy bay bay qua và cho tàu
đi qua và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật quốc tế cho phép. Chương trình tự do
hàng hải là khá toàn bộ…. Năm ngoái, FONOPS đã được thực hiện để thách thức các
đòi hỏi về chủ quyền trên biển quá mức ở 22 quốc gia trên toàn thế giới cho nên
nó không dành riêng cho một nước nào. Và tôi có thể khẳng định rằng Fonops sẽ
tiếp tục.”
FONOPS là kế hoạch mà chính phủ Mỹ đã đưa
ra nhằm gây sức ép lên ông lớn Trung Quốc với những hoạt động quân sự hoá tại
biển Đông; chương trình này đã được Nghị viện chấp thuận. FONOPS được chính quyền của Tổng thống Barack Obama bắt đầu thực hiện từ tháng 10.2015. Trong
chương trình này, các tàu của Hải quân Mỹ đã đi vào vùng 12 hải lý quanh các
đảo ở khu vực Hoàng Sa và Trường Sa. Vào tháng 5 năm ngoái, tàu USS William P.
Lawrence của Mỹ đã đi qua đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa. Ngay lập tức, phía
Trung Quốc đã nhiều lần lên tiếng phản đối hoạt động này của Hoa Kỳ vì cho
rằng đó là hành động phi pháp.
Đây được cho là đòn đáp trả ngoại giao của
Mỹ tuy nhiên có vẻ nó không có sức nặng như chính quyền Mỹ đang nghĩ. Với những
động thái vừa đàm vừa lấn và sử dụng sức mạnh quân sự của Trung Quốc thì quốc
tế cần những can thiệp rõ rệt và cứng rắn hơn từ phía Mỹ chứ không phải những
tuyên bố vô thưởng, vô phạt như vậy. Nếu vẫn giữ chủ trương ngoại giao như vậy
để giải quyết vấn đề biển Đông thì chắc chắn rằng Mỹ sẽ bất lực trước Trung
Quốc vì Bắc Kinh thừa khôn ngoan mà hiểu rằng, ông Trump còn nhiều điều cần lo
hơn biển Đông như hợp tác kinh tế giữa hai nước, sự suy giảm lòng tin của các
đồng minh ở khu vực Châu Á, vấn đề Triều Tiên… Những vấn đề đó tác động trực
tiếp tới chiến lược về biển Đông của Mỹ. Từ thời chính phủ tiền nhiệm Obama tời
ông Trump dường như vẫn chưa tìm ra chìa khoá để mở ra lối đi khôn ngoan trong
vấn đề biển Đông trong khi Trung Quốc đã tiến khá xa trong việc thực hiện tham
vọng của mình.
Nguyễn Nga
Những vấn đề đó tác động trực tiếp tới chiến lược về biển Đông của Mỹ. Từ thời chính phủ tiền nhiệm Obama tời ông Trump dường như vẫn chưa tìm ra chìa khoá để mở ra lối đi khôn ngoan trong vấn đề biển Đông trong khi Trung Quốc đã tiến khá xa trong việc thực hiện tham vọng của mình.
Trả lờiXóa